Verpakkingen staan vol met informatie. Bedoeld om jou te helpen bij het maken van een gezonde keuze. Tenminste, da’s de bedoeling… Helaas brengen ze je vaak juist in de war.
Fabrikanten vermelden altijd waaruit hun product bestaat. Daarom bevatten alle producten een ingrediëntenlijst en een voedingswaardetabel. Maar maak je geen illusies, dit doen ze niet uit liefdadigheid. Het is simpelweg wetgeving die ze verplicht om te vertellen wat er in het product zit. Helaas geldt deze wetgeving niet voor de verpakking en hebben fabrikanten hier redelijk vrij spel (met uitzondering van kinderproducten). Welkom in de wereld van food marketing!
Voordat we verder gaan, even een kleine disclaimer: er is absoluut niks mis mee om je af en toe te laten verleiden door de marketingtrucs die fabrikanten en marketeers toepassen. Laten we eerlijk zijn, soms is het toch ook gewoon heerlijk om ergens aan toe te geven? En als je het mij vraagt past dat ook prima in een gezond voedingspatroon. Zolang het af en toe is natuurlijk ;-)
Maak kennis met de meest voorkomende marketingtrucs
Fabrikanten, marketeers en supermarkten doen elke dag hun uiterste best om ons te laten geloven dat wij hun producten nodig hebben. Met tekst, beeld, kleur of geur; ze trekken de hele trukendoos open. Maak kennis met de meest voorkomende marketingtrucs.
'Suikervrij'
Verpakkingen staan er vol mee: voedingsclaims. Allemaal proberen ze jou ervan te overtuigen dat ze écht het meest gezonde product zijn. De meest zinloze claim die ik ken? Eitwitrijk op de verpakking van kwark. Niks aan gelogen hoor, maar kwark is simpelweg eiwitrijk van zichzelf. Gevalletje witte sneeuw wat mij betreft,
De meest verraderlijke? 'Suikervrij'. Fabrikanten moeten vermelden als er suiker in het product zit, maar die vermelding kan op meerdere manieren. Waarschijnlijk ga jij op zoek naar het woord 'suiker'. Staat dat niet tussen de ingrediënten? Kijk dan eens naar de schuilnamen. Ingrediënten die eindigen op ‘ose‘ (glucose, fructose, dextrose etc.) of ‘stroop‘, ‘siroop‘, ‘honing‘ of ‘nectar‘ zijn ook absoluut suiker.
Een product is suikerarm wanneer het maximaal 5 gram suiker per 100 gram bevat en suikervrij wanneer het maximaal 0,5 gram per 100 gram bevat. ‘Suikervrij’ kan trouwens betekenen dat er juist wel veel verzadigd vet in het product zit. De suiker moet toch ergens door gecompenseerd worden.
'Bron van vezels / Rijk aan vezels'
Vezels zijn gezond en een goede keuze. Dat geldt niet voor alle producten met de “rijk aan” of "bron van" claim. Want het kan dan wel op de verpakking van een koekje staan maar als er daarnaast veel suiker in het koekje zit, is het toch niet zo'n gezond product. Met of zonder de vezels. Een blik op de ingrediëntenlijst kan dus geen kwaad.
'30% minder vet'
Deze vind ik ook altijd leuk. Als ik deze claim zie staan, kan ik het niet helpen om te denken '..dan wat?' Dan het originele product? Prima, maar wat als het vergelijkbare product stiekem heel vet is? Dan is 30% minder vet een verbetering maar nog steeds niet heel gezond. Leuke poging wel!
Familiewoorden
Zeg eens eerlijk, hoe vaak ben jij al gevallen voor de charme van 'Ambachtelijk', 'Traditioneel', 'Bourgondisch' of 'Zelfgemaakt'? Ik meerdere keren. Mijn favoriete reclame vroeger, was de Bertolli reclame. Jarenlang heb ik geroepen dat ik later een 'Bertolli omaatje' wilde worden. Hele dag pasta naar 'moeders recept' eten met uitzicht op een wijngaard. Ik was er dan ook van overtuigd dat het een oprecht Italiaans familieproduct was. Je kan je voorstellen hoe groot de teleurstelling was toen ik achter de waarheid kwam.
Oma’s appeltaart. Homemade cake. Net zoals vroeger. Allemaal woorden die automatisch zorgen voor een positieve reactie bij jou. En hoe positiever je associatie, hoe groter de kans dat het product in je winkelwagentje belandt. Net zoals Bertolli niet echt Italiaans is, is jouw appeltaartje in negen van de tien gevallen ook niet naar het traditionele recept van oma.
'Vers'
Rode vlag! Verse producten zijn zeker gezond maar dan moet het ook wel echt vers zijn. De term 'vers' is niet vastgelegd in de Warenwet en mag overal opstaan. Het is in feite dus een lege term. 'Met verse ingrediënten gemaakt' klinkt natuurlijk hartstikke mooi, maar verwijst de fabrikant vervolgens naar zijn diepvriespizza vol vet dan is het nog steeds geen gezonde keuze.
'100% volkoren'
Alleen brood mag als volkoren worden bestempeld als er 100% volkorenmeel is gebruikt. Voor andere producten geldt die regel niet en mogen fabrikanten ook ander meel toevoegen. Maar ga er maar van uit dat de term 'volkoren' wel vrolijk op de verpakking blijft staan.
Het ingrediënt waarvan er het meeste in het product zit, staat vooraan. Het ingrediënt waarvan er het minste in zit, staat achteraan. Met dit in je achterhoofd kan je snel checken of volkoren wel écht volkoren is.
De kleur van brood zegt trouwens niks. Veel afbakbroodjes lijken door hun bruine kleur volkoren of gezond. Helaas is dit in veel gevallen een kleurstof en eet je in werkelijkheid gewoon witbrood.
Kleurgebruik
Over kleur gesproken, marketeers zijn er dol op (en ik kan het weten, ik ben zelf al 12 jaar werkzaam als marketeer en groot fan van kleur). Groen wordt vaak geassocieerd met gezond, natuurlijk en duurzaam. Het geeft een betrouwbare indruk en werkt kalmerend. Rood daarentegen roept het gevoel van gevaar op en is alarmerend. Een veel negatievere associatie en de reden waarom je dan ook meer groene dan rode verpakkingen in het schap ziet staan. Betekent echter niet dat het product natuurlijk is. Duurzaam Of gezond. Greenwashing wordt ook door de voedselindustrie gedaan.
Gezondheidsclaims
Gezondheidsclaims (beweringen dat producten goed zijn voor de gezondheid) moeten aan nog veel strengere regels voldoen dan voedingsclaims. Zo moet een gezondheidsclaim altijd bewezen zijn. En meetbaar. Dat betekent dat iets algemeens zoals 'Goed voor de gezondheid' niet meer mag. Mocht je het interessant vinden, er is een lijst met goedgekeurde gezondheidsclaims.
Ondanks dat het woord 'gezond' er in voorkomt, hoeft een product met een gezondheidsclaim niet direct een gezond product zijn. Een product met extra calcium kan nog steeds veel calorieën bevatten.
Laat je niet foppen
Laat je bij het maken van je keuze niet misleiden door de fabrikant en doe boodschappen met een flinke dosis 'gezond verstand'. Gezonde voeding heeft geen lange lijst met ingrediënten dus kijk vooral naar de ingrediënten en neem alle andere uitingen op de verpakking met een korreltje zout.
Kommentare